Dwa statuty

 

 

Już na pierwszy rzut oka widać, że paragraf o celach Związku jest dziś znacznie krótszy niż przed laty. W trakcie kolejnych poprawek usuwano z niego kolejne elementy. Co wypadło?

a) W pierwszym podpunkcie słowa " dzielnych prawych, aktywnych i zdolnych do poświęceń ludzi", można uznać, że jest to zmiana redakcyjna (jest to powtórzenie z Prawa i Przyrzeczenia).

b) Drugi podpunkt przeszedł największą metmorfozę. Można nawet powiedzieć został dramatycznie okrojony.

 

Po pierwsze zwrot "własnego narodu i Państwa Polskiego" zamieniono na "narodu i Państwa Polskiego". Redakcja z 1989 roku była świadomym nawiązaniem do treści, jakie niesie nazwa organizacji: "Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej". Rzeczypospolitej a więc nie tylko Polaków, ale wszystkich obywateli. Przez tysiąclecie wśród obywateli Rzeczypospolitej byli Ukraińcy, Niemcy, Żydzi, Litwini, Tatarzy. Związek świadomie zapraszał wszystkich, którzy są gotowi do wspólnej pracy dla dobra Rzeczpospolitej Polskiej. Dziś tego zaproszenia już nie ma. Wyrzucając słówko "własnego" świadomie zamknięto organizację dla wielu obywateli.

 

Po drugie usunięto aż trzy istotne kwestie:

• w umiłowaniu wolności, demokracji;
• poszanowaniu dla poglądów innych,
• w poczuciu wartości i godności osoby ludzkiej

Te zmiany nie mają oczywiście charakteru redakcyjnego. Nie są to też kwestie ujęte w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim. Dotyczą spraw niesłychanie istotnych w najnowszej historii Polski i w jej dniu dzisiejszym. Dotyczą kwestii zasadniczych w wychowaniu młodzieży i w funkcjonowaniu organizacji. Te zmiany nie były przypadkowe. To charakterystyczne, że tak dużo zastrzeżeń kierowanych pod adresem władz Związku dotyczy braku poszanowania dla poglądów innych, naruszania przez władze Statutu i niedemokratycznych procedur, wieku instruktorów potraktowano w sposób niegodny. Oczywiście demokracja, prawo do własnych poglądów, godność osobista to są rzeczy, które dotyczą ludzi wolnych.

c) Trzeci podpunkt stracił już tylko dwa słowa. Zamiast "Upowszechnienie w społeczeństwie ideałów harcerskich własną działalnością" mamy obecnie "Upowszechnienie w społeczeństwie ideałów harcerskich". Purysta językowy stwierdzi słusznie, że zwrot "własną działalnością" jest niezręczny. Jednak dziś, kiedy Naczelnictwo naruszając obowiązujące regulaminy popiera kandydatów do parlamentu ten niezręczny zwrot staje się lepiej zrozumiały. Poprzez własną działalność, a więc wychowanie młodzieży, funkcjonowanie drużyn, kół przyjaciół harcerstwa, służbę pełnioną na rzecz potrzebujących i środowisk lokalnych. Nie przez układy partyjne, polityczny management, kolesiów.

d) Ostatnim akapitem, w którym widać zasadniczy zwrot jest podpunkt § 4 statutu opisujący stosunek Związku do religii, wychowania religijnego.

 

§ 4.2. Związek wychowuje w oparciu o zasady etyki chrześcijańskiej. Jest organizacją otwartą światopoglądowo dla wszelkich głębokich i autentycznych przekonań inspirujących zgodną z Przyrzeczeniem i Prawem Harcerskim postawę osobistą.

§4.4. Związek wychowuje w oparciu o wartości chrześcijańskie. Jest organizacją otwartą dla wszystkich osób poszukujących wiary, których postawa osobista jest inspirowana Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim, przy czym instruktorki i instruktorzy są chrześcijanami.

 

Wielu instruktorów, nie przykłada znaczenia do tekstu Statutu. Mówi, deklaracje w Statucie nie mają wpływu na funkcjonowanie Związku a już szczególnie na pracę mojej drużyny. Doświadczenie ZHR pokazuje, że mogą się mylić. Lektura Statutu pokazuje, że w ciągu 10 lat ze Statutu zniknęły takie słowa jak poszanowanie dla poglądów innych, demokracja, godność osoby ludzkiej. Usunięto sformułowania zapraszające do ZHR obywateli Rzeczypospolitej różnych narodowości i różnych wyznań. W ciągu 10 lat ZHR ze Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej wychowującego w duchu wolności, demokracji i poszanowania godności osoby ludzkiej przekształcił się w Związek Harcerstwa Polaków Katolików, w którym osoby o innych poglądach spotykają się z ostracyzmem, dyskusje tłumione są w zarodku a władze naczelne flirtują z partiami politycznymi.

hm. Krzysztof Stanowski

KRZYSZTOF STANOWSKI Prezes Fundacji Edukacja dla Demokracji. Autor programów szkoleniowych i publikacji poświęconych edukacji obywatelskiej i pracy organizacji pozarządowych. Doświadczony trener (ponad 400 warsztatów w Polsce, Europie Wschodniej, na Kaukazie, Azji Centralnej i Mongolii). Członek Steering Committee World Movement for Democracy oraz Civitas International. Współzałożyciel oraz członek władz szeregu organizacji pozarządowych. Współtwórca niezależnego harcerstwa w Polsce. Pierwszy Naczelnik Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej. Za pracę w organizacjach pozarządowych dwukrotnie wyróżniony nagrodą POL-CUL Foundation.